اختلال استرسی پس از حادثه یا
دارو های ضد افسردگی
English version
این مقاله شامل اطلاعات زیادی می باشد. بنابراین به
چندین بخش مجزا جهت سهولت در خواندن تقسیم گردیده است که شامل:
- چرا از کلمه s استفاده می کنیم؟ اسکیزوفرنی، علایم، دلایل و مشخصه های آن
- درمان، دارو ، روان درمانی و مقایسه این روشها، بدون درمان چه اتفاقی می افتد؟
- زندگی اجتماعی، گروه روانپزشکی درمانگاهی، CPA (روش برنامه مراقبتی)
- کمک به خود، برای خانواده، اقامت اجباری در بیمارستان
- کمکهای بیشتر، برخی از خرافات، مطالعات بیشتر، منابع و بازخورد
درباره این مقاله:
این مقاله برای:
هر کسی که تشخیص اسکیزوفرنی بر او گذاشته شده باشد.
هر کسی که فکر می کند دیگری ممکن است اسکیزوفرنی داشته باشد.
هر کسی که دوست یا خویشاوندی مبتلا به اسکیزوفرنی دارد.
در این مقاله شما در مورد موارد زیر اطلاعات کسب می کنید:
- اسکیزوفرنی چه علایمی دارد
- علل ابتلا به آن چیست؟
- انواع روشهای درمان آن کدام است؟
- چگونه می توان به خود کمک کرد؟
- اطلاعاتی برای خویشاوندان و دوستان
چرا ما از کلمه اسکیزوفرنی استفاده می کنیم؟
اسکیزوفرنی کلمه ایست که اکثر مردم آنرا با خشونت و اختلالات رفتاری مرتبط می دانند. رسانه های خبری هم مرتب از این کلمه به این نحو استفاده می کنند که البته اینگونه برداشتی کاملا غیر عادلانه و غیر واقعی است. اکثر مردم از اینکه به آنها بگویند اسکیزوفرنی دارند، احساس بسیار ناخوشایندی پیدا میکنند.
ما از این کلمه استفاده می کنیم به این خاطر که به نظر می رسد کلمه بهتری برای بیان این رفتار وجود ندارد با این وجود اگر شما استفاده از این کلمه را مناسب نمی دانید، بهر حال امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید باشد.
اسکیزوفرنی چیست؟
اسکیزوفرنی یک اختلال روحی است که در حدود یک نفر در هر صد نفر به آن مبتلا می شوند. این بیماری دربین مردها و زنان به یک اندازه شایع است و در جوامع شهری و بین گروههای اقلیت بیشتر مشاهده شده است. قبل از سن 15 سالگی بسیار نادر است اما در هر سنی پس از آن رخ می دهد. و بیشتر در سنین 15 تا 35 سالگی مشاهده شده است.
علایم اسکیزوفرنی
این علایم اغلب در دو گروه مثبت و منفی توضیح داده می شوند.
علایم مثبت
این تجربیات نا معمول متداول ترین علایم اسکیزوفرنی هستند اما در دیگر اختلالات روحی هم مشاهده می شوند.
توهم
حالتی را که درآن شما چیزی را که وجود ندارد می بینید، می شنوید، بو می کشید و یا احساس می کنید، توهم می گویند. در اسکیزوفرنی اغلب توهم از نوع شنیدن صدا می باشد.
شنیدن صدا شبیه چیست؟
این صداها کاملا واقعی اند. منبع این صدا ها خارج سر شما می باشد و دیگران نمی توانند آنها را بشنوند. شما ممکن است آنها را در مکانهای مختلف و یا از یک جسم خاص مانند تلویزیون بشنوید. صداها ممکن است بطور مستقیم با شما صحبت کنند و یا اینکه در مورد شما با همدیگر صحبت کنند. ممکن است اینطور به نظر بیاید که شما دارید یک مکالمه را گوش می کنید. صداها ممکن است خوشایند باشند اما اغلب گستاخانه، ، توهین آمیز و یا تنها آزار دهنده هستند.
افراد چگونه به این صداها واکنش نشان می دهند؟
گاهی ممکن است شما احساس کنید که مجبورید که آنچه را که آنان می گویند اجرا کنید. حتی اگر آنان بگویند که به خودتان آزار برسانید و یا کاری را انجام دهید که می دانید صحیح نیست. اغلب اوقات شما آنها را نادیده می گیرید اما گاهی شما مغلوب آنها می شوید.
صداها از کجا می آیند؟
این صداها مجازی نیستند اما توسط خود مغز ساخته می شوند. اسکن های مغزی نشان داده اند که قسمتی از مغز که هنگام شنیدن صدا فعال است، اینگونه صدا ها را نیز ایجاد می کند. اینگونه به نظر می رسد که در این موقع مغز بین صداهای واقعی و اینگونه اختلالات دچار اشتباه می شود.
آیا افراد دیگر هم اینگونه صداها را می شنوند؟
افراد با اختلالات روحی دیگر مانند افسردگی حاد ممکن است صداهایی را بشنوند که مستقیم با آنها صحبت می کنند. در افسردگی این صداها ملامتگر بوده و یک کلمه یا عبارت خاص بارها و بارها تکرار می شود.
بعضی افراد صداهایی را می شنود که زندگی روزمره آنان را دچار مشکل نمی کند این صداها ممکن است، خیلی بلند نبوده، خوشایند باشند و یا تنها در بعضی مواقع شنیده شوند. این گونه علایم نیاز به مراقبت خاصی ندارند.
انواع دیگر توهم
دیدن یا توهم بو، مزه یا لمس شدن نیز ممکن است اتفاق بیفتد اما کمتر مشاهده شده است.
هذیان
وهم در حقیقت اعتقاد راسخ به موضوعی است که ممکن است صرفا بر پایه یک تفسیر غلط و یا برداشت ناصحیح از موقعیت باشد. در شرایطی که شما هیچ شکی ندارید دیگران اعتقاد شما را اشتباه، عجیب یا غیر واقعی می دانند. آنان نمی توانند در مورد این موضوع با شما بحث کنند. اگر آنان از شما در مورد دلایلتان بپرسند، دلایل شما برای آنان بی معنی است و یا اینکه شما نمی توانید توضیح دهید و فقط می گویید: می دانم.
چگونگی شروع هذیان
ممکن است شما کاملا بطور اتفاقی به آن اعتقاد پیدا کنید. ممکن است پس از چند هفته یا ماه احساس کنید که موضوع عجیبی در حال شکل گیری است. اما نمی توانید راجع به چگونگی آن توضیح دهید. ممکن است شما یک ایده وهم آلود را برای توضیح دادن توهماتتان بسط دهید. برای نمونه اگر شما صداهایی را می شنوید که در مورد رفتارهای شما توضیح می دهد، ممکن است شما به این نتیجه برسید که توسط حکومت در حال کنترل شدن هستید.
هذیان سوء ظن
در این نوع از هذیان شما احساس می کنید که در خطرید. این خطرات ممکن است:
نامعمول – شما ممکن است احساس کنید که حکومت در حال جاسوسی کردن از شماست یا ممکن است احساس کنید که همسایه شما از تکنولوژی خاصی برای جاسوسی از شما استفاده می کند.
روزمره - شما ممکن است احساس کنید که همسر شما خیانتکار ا ست. این موضوع ممکن است از موضوعات کوچک و نامربوطی که ارتباطی با سکس یا روابط غیر مشروع ندارند ناشی شود. دیگران نمی توانند دلایلی برای اینکه شما صحیح می گویید پیدا کنند.
سوءظن بطور واضحی برای شما استرس زاست. این موضوع مخصوصا موجب رنجش افرادی می شود که شما به آنها سوءظن دارید. مخصوصا اگر از نزدیکان شما باشند مانند خانواده تان.
Ideas of reference(مخاطب بودن)
شما ممکن است معنی خاصی از اتفاقات روزمره برداشت کنید و به این نتیجه برسید که بطور محسوسی به شما مربوط می شوند. برای نمونه احساس کنید برنامه های تلویزیون و رادیو در رابطه به شماست. و یا مردم در حال ارتباط برقرار کردن با شما از راههای عجیب هستند مثلا از طریق رنگ ماشین هایی که از خیابان عبور می کنند.
تاثیرات هذیان بر زندگی
- هذیان ممکن است رفتار شما را تغییر دهند.
- از آنجا که شما می دانید دیگران نمیتوانند افکار شما را بفهمند، مطرح کردنشان با دیگران برایتان دشوار است.
- اگر فکر کنید که دیگران در حال تلاش برای آزار رساندن به شما هستند شما ممکن است تنها از آنان دوری کنید. اغلب شما آنقدر احساس تهدید می کنید که می خواهید تلافی کنید.
- شما ممکن است برای فرار از احساس خطر از مکانی به مکان دیگر حرکت کنید.
افکار پریشان یا اختلالات فکری
تمرکز کردن بسیار سخت می شود. شما ممکن است نتوانید:
- خواندن یک مقاله در روزنامه یا تماشای یک برنامه تلویزیونی را به آخر برسانید.
- تکالیف دانشگاهی خود را انجام دهید.
- بر کار خود تمرکز کنید.
فکر شما سرگردان است. شما از فکری به سراغ فکر دیگر می روید بدون اینکه هیچگونه ارتباط مشخصی بین افکارتان وجود داشته باشد. پس از یک یا دو دقیقه شما نمی توانید یه یاد بیاورید که از ابتدا داشتید به چه فکر می کردید. برخی از افراد در توضیح فکر خود از آن به عنوان مبهم یا نا معلوم نام می برند.
وقتی که رشته افکار شما به این طریق پاره می شود فهمیدن آن برای دیگران سخت است.
احساس کنترل شدن
شما ممکن است احساس کنید که:
- افکار شما در حال ناپدید شدن است. انگارکه شخصی افکار شما را از مغزتان می رباید.
- آنچه شما فکر می کنید افکار شما نیست بلکه شخص دیگری آنها را در مغز شما قرار می دهد.
- شما احساس می کنید که بدنتان مانند یک رباط کنترل می شود.
افراد اینگونه تجربیات را به روشهای مختلفی توضیح می دهند. بعضی از افراد توضیح تکنولوژیکی برای این موضوع دارند. مانند رادیو، تلویزون یا لیزر و یا اعتقاد دارند که دستگاهی در آنان قرار گرفته است. بعضی افراد از روحهای خشمگین، خدا و یا شیطان نام می برند.
علایم منفی
این علایم کمتر از علایم مثبت آشکار هستند.
- علایق شما ، انرژی تان و احساستان در زندگی کم می شود. به سختی به موضوع خاصی علاقه مند می شوید.
- شما نمی توانید تمرکز کنید. نمی توانید برخیزید و از خانه بیرون بروید.
- شستن و تمیز کردن و یا تمیز نگه داشتن لباسهایتان برایتان سخت می شود.
- از بودن با دیگران ناراحتید. چیزی برای گفتن با آنان ندارید.
این ممکن است برای دیگران سخت باشد که بفهمند علایم ذکر شده، علایم واقعی بیماری هستند و شما صرفا تنبل نشده اید. این موضوع ممکن است باعث آزار شما و خانواده تان بشود. خانواده تان احساس می کند که شما صرفا به این احتیاج دارید که در جمع باشید. اما شما نمی توانید توضیح دهید. علایم منفی کمتر از علایم مثبت بارز می باشد اما می تواند به همان اندازه دردسر ساز باشد.
آیا شخص مبتلا به اسکیزوفرنی تمام این علایم را دارد؟
خیر. ممکن است شخص صداهایی را بشنود بدون علایم منفی و ممکن است اختلالات فکری نداشته باشد. افراد با هذیان در اغلب موارد علایم منفی را ندارند. اگر شخصی تنها اختلالات فکری و علایم منفی را داشته باشد، بیماری او ممکن است تا سالها شناخته نشود.
فقدان واقع بینی
ممکن است پس از مدتی علایم آنچنان قوی می شوند که تمام زندگی شما را احاطه می کنند. ممکن است شما فکر کنید که دیگران در اشتباهند زیرا نمی توانند آنچه را شما می فهمید بفهمند.
افسردگی
- قبل از درمان نزدیک به نیمی از کسانی که اسکیزوفرنی دارند در ابتدا احساس افسردگی می کنند.
- در حدود یک از هر هفت نفر با علایم دنباله دار افسرده می شوند. این موضوع ممکن است شناخته نشود زیرا علایم آن با علایم منفی اشتباه گرفته می شوند.
- گرچه در گذشته داروهای مصرفی عامل افسردگی شناخته می شدند اما به نظر می رسد که درمان با دارو به کاهش افسردگی در اسکیزوفرنی منجر می شود.
- اگر شما اسکیزوفرنی دارید و احساس افسردگی می کنید حتما از کسی بخواهید که از شما بطور جدی مراقبت کند. برای اطلاعات بیشتربه مقاله ما در مورد افسردگی مراجعه کنید.
چه چیز باعث اسکیزوفرنی می شود؟
علت دقیق آن هنوز مشخص نیست. به نظر می رسد که از ترکیب چندین عامل مختلف که در افراد مختلف متفاوت است بوجود می آید.
ژنها
گرچه در حدود یک نفر در هر صد نفر به اسکیزوفرنی مبتلا می شوند. یک نفر از هر ده نفر مبتلا به اسکیزوفرنی دارای والدین بیمار است. مطالعات بر روی دوقلوها می تواند نشان دهد که چه مقدار مربوط به ژنهاست و چه مقدار مربوط به عوامل دیگر.
دوقلوهای همسان تا آخرین مولکول DNA دقیقا ساختار ژنتیکی یکسانی دارند. اگر یکی از دوقلو های همسان مبتلا به اسکیزوفرنی شود، در حدود 50 درصد احتمال ابتلای دیگری وجود دارد. دوقلو های غیر همسان از ساختار ژنتیکی یکسانی برخوردار نیستند. در صورتی که یکی از آنان به اسکیزوفرنی مبتلا شود امکان ابتلای دیگری تنها اندکی بیشتر از دیگر خواهر یا برادران است.
این نتایج حتی در حالتی که دوقلوها در خانواده های مختلف بزرگ شده باشند نیز صادق است. این موضوع نشان می دهد که این اختلافات منشا ژنتیکی دارد و به شرایط رشد مربوط نیست.
خویشاوندان مبتلا به اسکیزوفرنی | شانس ابتلا به اسکیزوفرنی |
هیچکدام | 1 نفر در 100 نفر |
یکی از والدین | 1 نفر در 10 نفر |
یکی از دوقولو های همسان | 1 نفر در 2 نفر |
یکی از دوقلوهای غیر همسان | 1 نفر در 8 نفر |
تحقیقات نشان می دهد که ژنها در حدود 50 درصد در رشد اسکیزوفرنی دخیلند. هنوز ترکیب ژنهای مسوول این بیماری شناخته نشده اند.
صدمات مغزی
اسکن های مغزی پیشرفته نشان می دهند که تفاوتهایی در مغز افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در مقایسه با افراد سالم وجود دارد. ممکن است بخشهایی از مغز بعضی از افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به اندازه طبیعی رشد نکرده باشد.
علت آن ممکن است به خاطر:
- مشکلات دوران تولد باشد که بر میزان اکسیژن رسیده به مغز نوزاد تاثیر می گذارند.
- یاابتلائات ویروسی درماههای اول حاملگی.
داروهای خیابانی و الکل
به نظر می رسد گاهی اوقات استفاده از داروهای خیابانی منجر به اسکیزوفرنی می شوند. داروهایی مانند اکستازی، LSD، آمفتامین ها و کراک. مشخص است که آمفتامین ها می توانند منجر به علایم بیماری های روانی شوند اما با توقف مصرف، این علایم نیز برطرف می شوند. ما مطمئن نیستیم که این داروها می توانند به خودی خود باعث یک بیماری طولانی مدت گردند. اما در صورتیکه شما در معرض ابتلا باشید چنین امری ممکن است. استفاده از این داروها و الکل برای افراد مبتلا به اسکیزوفرنی خطرات بسیار زیادی دارد. بعضی افراد از این داروها برای سرپوش گذاشتن بر علایمشان استفاده می کنند.
شاهدانه علف، ماری جوانا، (pot, ganja, skunk, dope, spliff, joint)
- امروزه شاهد خوبی مبنی بر این امر وجود دارد که استفاده از مشتقات شاهدانه باعث دوبرابر شدن خطر ابتلا به اسکیزوفرنی می شوند.
- در صورتی که شما مصرف این داروها را در سنین پایین شروع کرده باشید امکان ابتلا شما بالاتر است.
- چنانچه شما در نوجوانی داروهای فوق را یه صورت مرتب کشیده باشید (بیش از 50 بار) تاثیر آنها قوی تر خواهد بود. امکان ابتلا به اسکیزوفرنی در شما 6 برابر بیشتر خواهد بود.
استرس
علایم بیماری معمولا اندکی بعد از مشکلات زندگی ظاهر می شوند. این مشکلات می توانند اتفاقات ناگهانی مانند تصادف در رانندگی باشند یا می توانند مشکلات روزمره مانند مشکلات کار یا تحصیل باشند. استرس های طولانی مدت مانند درگیری های خانوادگی اثرات شدیدتری دارند.
مشکلات خانوادگی
در گذشته به نظر می رسید که اسکیزوفرنی به علت مشکلات خانوادگی بوجود می آید. هیچ دلیلی برای اثبات این مدعا وجود ندارد. گرچه مشکلات خانوادگی باعث تشدید اسکیزوفرنی می شود.
محرومیت های دوران بچگی
شواهدی مبنی بر اینکه در کنار دیگر اختلالات ذهنی، تجربیات محرومیت و تجاوز در دوران کودکی موجب اسکیزوفرنی می شود وجود دارد.
دورنما
اغلب افراد مبتلا به اسکیزوفرنی در حال حاضر هرگز نیازی به بستری شدن در بیمارستان ندارند و قادر به ادامه زندگی روزمره، کار و حفظ ارتباطات خود هستند.
در طولانی مدت برای هر 5 نفر که به اسکیزوفرنی پیشرفته دچار است:
- یک نفر از هر 5 نفر پس از 5 سال از اولین دوره اسکیزوفرنی دچار بهبود درعلائم می شوند.
- 3 نفر از 5 نفر دچار بهبود درعلائم می شونداما دوره هایی از برگشت علایم رانیز تجربه خواهند کرد.
- 1 نفر از 5 نفر کماکان علایم آزار دهنده را دارد.
بدون درمان چه اتفاقی می افتد؟
برخی از افراد تنها صدامی شنوند. اگر این صداها قابل تحمل هستند این افراد احتمالا نیازی به درمان یا کمک خاص ندارند. گرچه اگر این صداها خیلی بلند یا ناخوشایند شوند و یا علایم دیگر بروز پیدا کنند در این صورت درمان مورد نیاز است.
خودکشی در بین افراد مبتلا به اسکیزوفرنی شایعتر است. مخصوصا اگر شخص علایم فعال، افسردگی و عدم دریافت درمان داشته باشد.
تحقیقات نشان می دهد در صورتی که اسکیزوفرنی طولانی مدت بدون درمان رها شود اثرات بیشتری در زندگی شخص می گذارد. این بیماری هرچه زودتر شناخته و درمان شود، آینده بهتری خواهد داشت.
در صورتی که علایم زودتر شناخته شود و درمان شروع شود:
- احتمال بستری شدنتان کمتر است
- نیاز کمتری به کمک در خانه خواهید داشت.
- در صورت نیاز مدت بستری کوتاهی خواهید داشت.
- به احتمال قوی قادر به انجام کار و زندگی مستقل خود هستید.
درمان
اگر شما برای اولین بار علایم اسکیزوفرنی را دارید استفاده از دارو را زیر نظر پزشک شروع کنید.
شما ممکن است نیازی به بستری شدن در بیمارستان نداشته باشید اما بایستی به روانپزشک و یک گروه روانپزشکی درمانگاهی مراجه کنید. کمکها و مراقبتهای لازم توسط تیم در خانه انجام می شود. حتی در صورتی که مجبور به بستری شدن در بیمارستان باشید تنها برای چند هفته است و بقیه درمان در خانه انجام می گیرد. استفاده از دارو می تواند اکثر علایم آزاردهنده بیماری را برطرف سازد. اما پاسخ کاملی نخواهد بود. با این وجود برای شروع قدم بسیار مهمی است که استفاده از بقیه روشها را ممکن می سازد. کمکهای دوستان و خانواده، درمان روانشناختی و خدماتی مانند مراقبت در خانه نیز بسیار مهم است.
تجویز دارو
چرا از دارو استفاده می کنیم؟
هدف، کاهش اثرات علایم بیماری در زندگی شماست. دارو باید:
- توهم و هذیان شما را بصورت تدریجی در طول چند هفته کم کند.
- به شما کمک کند به طور واضحتر فکر کنید.
- انگیزه های شما را افزایش دهد و به شماکمک کند تا بتوانید بهتراز خود مراقبت کنید.
چگونگی مصرف دارو
داروهای اسکیزوفرنی بصورت قرص، کپسول یا شربت هستند. از آنجا که به یاد آوری مصرف چندین دارو در طول روز مشکل است اکنون داروها بصورت یک عدد در روز استفاده می شود. در صورتی که استفاده از داروی روزانه برای شما سخت است می توانید از داروهای تزریقی استفاده کنید. به این داروها تزریقی،داروهای ذخیره ای (Depot Injection) می گویند و بصورت هفته ای و یا حتی دو، سه و یا چهار هفته ای تجویز می شوند. اکثر این داروها داروهای مرسوم و قدیمی هستند اما یک مدل جدید به نام (ریسپریدون) نیز وجود دارد.
داروهای مرسوم ضد جنون
در اوایل دهه 1950 چندین دارو تولید شد که قابلیت کم کردن علایم اسکیزوفرنی را داشتند. آنها به داروهای ضد جنون معروف شدند. این داروهای قدیمی مرسوم یا نسل اول نامیده می شوند. آنها با کم کردن عملکرد پیام رسانهای شیمیایی در مغز به نام دوپامین کار می کردند.
اثرات جانبی
- لرزش و اسپاسم مانند بیماری پارکینسون همراه با احساس لختی و کندی در فکر کردن. در اکثر موارد این علایم به معنای این است که شما بیش از اندازه از دارو مصرف می کنید. شما باید مصرف دارو را تا برطرف شدن این علایم کاهش دهید. اگر به دوز بالاتری نیاز دارید این علایم را می شود با استفاده از داروهای ضد پارکینسون کنترل کرد.
- بی قراری در اعضای بدن
- مشکلات در روابط جنسی
- علایم جانبی طولانی مدت این داروها اختلال tardive dyskinesia می باشد.(حرکات مداوم معمولا در دهان و زبان). این موضوع یک نفر از هر 20 نفر را که از این داروها استفاده می کنند در سال مبتلا می کند.
برخی از داروهای ضد جنون مرسوم
قرص | نام تجاری | دوز روزانه | ماکزیمم دوز روزانه |
کلروپرومازین | لارگاستیل | 75-300 | 1000 |
هالوپرایدول | هالدول | 3-15 | 30 |
پیموزاید | اورپ | 4-20 | 20 |
تری فلوپرازین | استلازین | 5-20 | |
سولپیراید | دولماتیل | 200-800 | 2400 |
تزریق ذخیره ای(2 یا 4 هقته یکبار) | نام تجاری | دوز دوهفته ای | ماکزیمم دوز 2 هفته ای |
هالوپرایدول | هالدول | 50 | |
فلوپنتیکسول دکانویت | دپیکسول | 40 | |
فلوفنازین دکانویت | مودکیت | 12.5-100 | |
پیپوتایزین پالمیتات | پیپورتیل | 50 | |
زوکلوپنتیکسول دکانویت | کلوپیکسول | 200 | |
داروهای ضد جنون غیر مرسوم یا نسل دوم
در ده سال گذشته چندین داروی جدید تولید شده اند. آنها بر روی پیام رسانهای مختلفی (مانند سرتونین) در مغز کار می کنند و به داروهای غیر مرسوم یا نسل دوم معروفند. آنها کمتر باعث اثرات جانبی بیماری پارکینسون می گردند. گرچه باعث افزایش وزن و مشکلاتی در عملکرد جنسی می شوند. این داروها همچنین بر خلاف داروهای نسل اول به برطرف کردن علایم منفی نیز کمک می کنند. با مصرف این داروها همچنین امکان ابتلا به اختلال tardive dyskinesia کمتر است. اکثر افرادی که از این داروها استفاده می کنند معتقدند که اثرات جانبی آنها در مقایسه با داروهای نسل اول کم دردسرتر است.
اثرات جانبی
- خواب آلودگی و کندی
- افزایش وزن
- مشکلات جنسی
- افزایش احتمال ابتلا به دیابت
- در دوزهای بالا احتمال بروز پارکینسون وجود دارد.
برخی از داروهای ضد جنون غیر مرسوم
قرص | نام تجاری | دوز روزانه | ماکزیمم دوز روزانه |
آمی سولپیراید | سولیان | 50-800 | 1200 |
آری پاپرازول | آبیلیفی | 10-30 | |
کلوزاپین | کلوزاریل | 200-450 | 900 |
اولانزاپین | زیپرکسا | 10-20 | 20 |
کواتایپین | سروکوال | 300-450 | 750 |
رسیپریدون | ریسپردال | 4-6 | 16 |
سرتیندول | سردولکت | 12-20 | 24 |
زوتفین | زولپتیل | 75-200 | 300 |
تزریق ذخیره ای | نام تجاری | دوز دوهفته ای | ماکزیمم دوز 2 هفته ای |
رسیپریدون | ریسپردال کونستا | 25 | 50 |
کلوزاپین
- این یکی از داروهای غیر مرسوم ضد جنون بوده و تنها دارویی است که برای افرادی که به دیگر داروهای ضد جنون پاسخ نمی دهند موثر است. همچنین به نظر می رسد امکان خودکشی را در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کاهش می دهد.
- این دارو تمام اثرات جانبی دیگر داروهای غیر مرسوم را دارد و همچنین ممکن است باعث افزایش ترشح بزاق شود.
- اثرجانبی مهم این دارو احتمال اثر آن بر مغز استخوان است. این دارو ممکن است باعث کم شدن سلولهای سفید خون شده و در نتیجه کم شدن مقاومت بدن در مقابل عفونت می شود. در صورت بروز چنین اتفاقی مصرف دارو باید به سرعت قطع شود تا مغز استخوان بازسازی گردد. آزمایش خون به صورت هفتگی در 6 ماه اول مصرف و سپس بصورت 2 و 4 هفته ای بایستی انجام شود.
مصرف دارو تا چه اندازه موثر است؟
- این داروها برای اکثر افراد و در حدود 80%موثر است. این داروها اختلالات را کنترل کرده اما آنها را درمان نمی کنند. شما باید از داروها استفاده کنید تا علایم دیگر بروز نکنند.
چه مدت باید این داروها رامصرف کنید؟
- اکثر روانپزشکان مصرف این داروها را برای مدت زیاد پیشنهاد می کنند.
- اگر شما می خواهید مصرف دارو را کاهش داده یا متوقف کنید، با پزشک خود مشورت کنید. شما باید مصرف دارو را بصورت تدریجی کم کنید تا در صورت بازگشت علایم قبل از اینکه کاملا مبتلا شوید به موضوع آگاهی پیدا کنید.
در صورت توقف مصرف دارو چه اتفاقی می افتد؟
چنانچه شما مصرف دارو را متوقف کنید، علایم اسکیزوفرنی معمولا برمی گردند. اما نه بصورت همزمان. این اتفاق اغلب پس از گذشت 6 ماه رخ می دهد.
برگشت به حالت طبیعی
پس از اینکه علایم مثبت کنترل شدند چه اتفاقی می افتد؟ اسکیزوفرنی انجام کارهای زندگی روزمره را سخت می کند. گاهی اوقات این موضوع به علت وجود علایم است. گاهی اوقات لازم است که بیماری برای مدت طولانی برطرف شده باشد تا شما قادر به انجام کارهای روزمره خود باشید. انجام کارهای معمولی مانند شستن، خرید کردن، تلفن زدن، باز کردن در و یا صحبت کردن با یک دوست، ممکن است سخت باشد.
آیا مصرف دارو کفایت می کند؟
مصرف دارو بسیار موثر است با این وجود اگر شما دارو مصرف می کنید، معمولا نیاز به استفاده از دیگر روشهای درمان برای بهبود کاملتر دارید.
مراقبتهای روانشناختی
درمان رفتار شناختی (CBT)
این کار با کمک روانشناس بالینی، روانپزشک یا متخصص پرستاری انجام می شود. این افراد به شما در زمینه های زیر کمک می کنند:
- مشکلاتی را که برای شما بسیار دردسرساز است شناسایی می کنند. این مشکلات می توانند افکار، تجربیات و یا رفتارهای شما باشد.
- آنها در می یابند که شما چگونه به آن مشکلات فکر می کنید (عادات فکری)
- در می یابند که شما چگونه به مشکلات عکس العمل نشان می دهید (عادات رفتاری)
- در می یابند که تاثیر عادات فکری یا رفتاری شما بر احساستان چیست
- بر روی آن عادات فکری و رفتاری که غیر واقعی و نامطلوب است کار می کنند
- سعی می کنند عادات نامطلوب فکری و رفتاری را در صورت وجود با عادات بهتری جایگزین کنند.
- روشهای فکری و رفتاری جدیدی را آموزش می دهند.
- اگر این روشها در کمک کردن به شما موفق بودند بطور مرتب از آنها کمک بگیرید. در غیر اینصورت آنها را با روشهای دیگری جایگزین نمایید.
این روشهای درمانی به شما کمک می کند که احساس بهتری نسبت به خود داشته باشید و راههای جدیدی برای حل مشکلاتتان فرا بگیرید. اکنون مشخص شده است که این نوع درمان می تواند به شما در کنترل کردن توهمات و هذیان کمک کند. اغلب افراد بین 8 تا 20 جلسه یک ساعته مورد درمان قرار می گیرند. برای اینکه درمانتان موثر باشد شما باید حداقل 10 جلسه در یک دوره 6 ماهه را بگذرانید.
مشاوره و روان درمانی حمایتی
این روش به طور مستقیم بر علایم اسکیزوفرنی تاثیر ندارد اما می تواند موثر باشد در صورتی که:
- شما نیاز به درددل کردن داشته باشید
- شما نیاز به بررسی عمیقتر برخی مسائل داشته باشید
- شما نیاز به حمایت در زمینه مشکلات روزمره زندگی داشته باشید
روان درمانی خانوادگی
هدف یافتن ریشه های خانوادگی اسکیزوفرنی نیست. نشست های خانوادگی برای کمک به شما و خانواده تان و درک بهتر شرایط، انجام می شود. آنها می توانند به مبادله اطلاعات درباره اسکیزوفرنی، روشهای کمک به شخص مبتلا و حل مشکلات خاص بوجود آمده از علایم بیماری بپردازند. در حدود 10 جلسه در یک دوره 6 ماهه نیاز است.
درمان شناختی
این روش در مرحله تحقیقاتی است و هنوز به صورت گسترده ای در دسترس نمی باشد. این روش به نوعی ورزش روحی محسوب می شود که به بهبود حافظه و قدرت تمرکز در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی کمک می کند.
مقایسه انواع روشهای درمانی
- به جز کلوزاپین، در حال حاضر شاهدی مبنی بر تفاوت چشمگیر بین تاثیر هیچ کدام از داروهای مرسوم و غیر مرسوم وجود ندارد.
- نمی توان از قبل گفت که یکی از داروهای ضد جنون برای شما بیش از بقیه اثربخش است.
- در عمل شما باید یکی از این داروها را امتحان کرده در صورت عدم تاثیر یا اثرات جانبی مشکل ساز با نظر پزشک آنرا تغییر دهید.
- بطور کلی مشاهده شده است که افراد اثرات جانبی داروهای غیر مرسوم را راحتتر از اثرات جانبی داروهای مرسوم تحمل میکنند به همین دلیل درمان بهتر است با داروهای غیر مرسوم شروع شود.
- بنظر می رسد کلوزاپین بهتر از بقیه داروها برای برخی از افراد جواب می دهد. با این وجود به دلیل احتمال وجود عوارض جدی آن معمولا تنها در صورت جواب ندادن انواع دیگر درمانها بایستی تجویز شود. در صورتی که شما از دو نوع داروی ضد جنون (شامل یک نوع غیر مرسوم) برای 6 تا 8 هفته استفاده کردید بدون آنکه بهبودی حاصل شود، استفاده از کلوزاپین می تواند بررسی شود.
- ما می دانیم که CBT برای افرادی که از دارو استفاده می کنند موثر است. اما مشخص نیست در صورتی که فرد از دارو استفاده نمی کند تا چه اندازه تاثیر دارد.
- تحقیقات برای فهمیدن اینکه آیا اسکیزوفرنی را تنها با CBT می توان درمان کرد یا خیر ادامه دارد.
- در صورتی که اطلاعات بیشتری در مورد درمانها می خواهید ، می توانید به راهنمای NICE در انتهای این مقاله مراجعه نمایید.
- در صورتیکه شما از درمان خود ناراضی هستید می توانید به یک روانپزشک دیگر مراجعه کنید.
زندگی اجتماعی
مراکز درمانی روزانه
شما ممکن است نتوانید کار کنید یا قادر به برگشت به کار خود نباشید. با این وجود بهتر است بیرون رفته و کاری را هر روز انجام دهید. اکثر افراد به صورت منظم به یک بیمارستان، مرکز درمانی و یا یک مرکز سلامت روحی مراجعه می کنند. این مراکز می توانند فعالیتهای وسیعی را به شما پیشنهاد بدهند مانند کارهای خلاقانه، مانند نقاشی و شعر، آموزش یا کمک برای بازگشت به کار. شما می توانید دوباره فعال شوید و زمانهایی را با افراد دیگر سپری کنید.
پروژه های کاری
با این روش آموزشهای لازم برای گسترش توانایی های شما ارائه می شود. آنها می توانند با تماس با کارفرمایان محلی شما را برای بازگشت به کار حمایت کنند.
چنانچه بیماری شما طولانی شود ممکن است به خدمات تخصصی توان بخشی نیاز داشته باشید.
محل های مسکونی تحت حمایت
منظور محیطهای است که شخصی در آن محل برای کمک به مشکلات روزانه تان وجود دارد.
CMHT(گروه روانپزشکی درمانگاهی)
یک نفر از این تیم به صورت مرتب به دیدار شما می آید. پرستاران این تیم زمانی برای صحبت کردن با شما اختصاص می دهند و می توانند مشکلات شما را با استفاده از داروهای مناسب حل کنند.
متخصصان درمانی می توانند:
- توانایی های شما و اینکه شما قادر به چه نوع کاری هستید را برای شما مشخص کنند.
- به شما نشان دهد که چگونه کارهایی راکه نمی توانید به خوبی انجام دهید بهبود ببخشید
- به شما کمک کند تا بتوانید مقدار بیشتری از کارهای خودتان را انجام دهید و توانایی های اجتماعی تان را بهبود بخشید.
- به شما برای بازگشت به کار کمک کنند.
همچنین این افراد می توانند کمک مناسبی برای خانواده ها باشند. مانند دادن اطلاعات در مورد بیماری و روشهای درمانی و یادگیری برخی از تمرینات برای زندگی روزانه. این کار با جلسات منظم با یکی از اعضای CMHT انجام می شود.
روانپزشک وظیفه دارد که درمان دارویی شما را تحت نظر داشته و همچنین وظیفه مراقبت کلی به عهده اوست.
هماهنگ کننده موظف است بررسی کند که بسته مراقبتی شما به تمامی انجام می شود.
روش برنامه مراقبتی CPA
این روشی است برای مطمئن شدن از اینکه افراد مبتلا به اسکیزوفرنی از حمایتها و مراقبتهای مناسبی برخوردارند. این روش شامل:
- یک هماهنگ کننده که وظیفه سازماندهی بخشهای مختلف درمان و مراقبت شما را دارد.
- جلسات بازبینی منظم هر 3 تا 6 ماه. این جلسات با حضور شما، هماهنگ کننده تان، روانپزشکتان و هر فرد دیگری که در مراقبت از شما سهیم است تشکیل می شود. مانند خانوادهتان.
- یک برنامه مراقبتی که در جلسات منظم CPA مرور می شود. این برنامه هر بار بازنویسی شده و شما یک کپی برای تایید و تغییر آن خواهید داشت.
- در این جلسات درباره اینکه اگر دوباره بیماری عود کرد و یا دچار مشکل شدید چه باید بکنید در حضور شما صحبت می شود.
- مراقبها می توانند هر سال نیازهای خود را ارائه دهند.
کمک به خود
یاد بگیرید که علایم اولیه بیماری خود را بشناسید. مانند موارد زیر:
- بی اشتهایی، احساس عصبانیت و بیخوابی
- اعتراضات دیگران مبنی بر عدم عوض کردن لباسها، تمیز نکردن خانه یا نپختن غذا
- علایم ملایم مانند احساس شک یا ترس خفیف، نگرانی از انگیزه های افراد، شنیدن صداهای آرام یا گذرا، عدم تمرکز
سعی کنید از کارهایی که حالتان را بدتر می کند اجتناب کنید مانند:
- شرایط پر استرس مانند گذراندن زمان زیادی با افراد دیگر
- استفاده از داروهای خیابانی و الکل
- عصبانی شدن بر سر مخارج
- مخالفت با دوستان، خانواده یا همسایه ها
تکنیکهای آرامش را فرابگیرید
بصورت منظم کارهایی را که دوست دارید انجام دهید
روشهایی برای کنترل صداهایی که می شنوید پیدا کنید.
- زمان بیشتری با دیگران طی کنید
- مشغول باشید
- به موسیقی گوش دهید (تلویزیون و رادیو نیز موثرند اما ممکن است باعث آزار خانواده یا همسایه ها شوند)
- به خودتان یادآوری کنید که این صدا ها نمی توانند به شما آسیب برسانند
- به خودتان یادآوری کنید که این صدا ها قدرتی ندارند و نمی توانند شما را مجبور به کاری بکنند که نمی خواهید.
- به عضویت گروههایی در بیایید که افراد آن تجاربی شبیه شما دارند.
شخصی را که به او اعتماد دارید مشخص کنید که در صورت بازگشت بیماری به او اطلاع دهید.
در مورد اسکیزوفرنی و درمان دارویی خود آگاه باشید.
- در این مورد با پرستار یا روانپزشکتان صحبت کنید
- بخواهید اطلاعاتی در مورد علایم و درمانتان بنویسد
- از داروهای جایگزین در صورت عدم کارکرد دارویتان بپرسید.
از بدن خود مراقبت کنید
- از یک رژیم متناسب همراه با مقدار زیادی میوه و سبزیجات تازه استفاده کنید
- سیگار نکشید. سیگار به ششها، قلب، گردش خون و شکم شما آسیب می رساند.
- سعی کنید یک ورزش منظم داشته باشید. حتی اگر تنها 20 دقیقه پیاده روی در طول روز باشد. ورزش منظم قوی (دو برابر کردن ضربان قلب برای 20 دقیقه 3 بار در هفته) می تواند به بهبود شما کمک کند.
- در صورتی که یک موضوع غیر دقیق یا آزاردهنده در مورد اسکیزوفرنی در یک مقاله یا برنامه رادیویی یا تلویزیونی وجود داشت افسرده نشوید، فعال شوید. به آنان نامه بنویسید، ایمیل بزنید، تماس بگیرید و اشتباهشان را متذکر شوید.
برای خانواده ها
درک این موضوع که چه اتفاقی افتاده است در صورتی که پسر یا دختر، زن یا شوهر، برادر یا خواهر و یا والدین شما مبتلا به اسکیزوفرنی باشند سخت است. گاهی اوقات هیچ کس نمی داند چه اتفاقی در حال افتادن است.
شما چه می بینید؟
خویشاوند شما ممکن است عجیب، دور و یا فقط متفاوت از گذشته خود شده باشد. آنها ممکن است از ارتباط با افراد اجتناب کنند و منزوی شوند. اگر آنها هذیان داشته باشند، ممکن است در آن باره صحبت کنند و یا سکوت اختیار کنند. اگر آنها صداهایی می شنوند ممکن است ناگهان به جایی خیره شوند مانند اینکه دارند به شخص دیگری گوش می دهند. وقتی با آنان صحبت می کنید، آنان کم پاسخ می دهند یا غیر قابل فهمند. الگوی خواب آنها تغییر کرده بصورتی که ممکن است تمام شب بیدار بوده و تمام روز بخوابند.
این رفتار ممکن است از دید شما فقط یک سرکشی بشمار بیاید. این روند ممکن است بقدری آرام صورت گیرد که تنها وقتی به عقب بر می گردید، متوجه زمان شروع آن می شوید. شناخت این رفتارها در دوران نوجوانی بسیار سخت است زیرا آنان بهرحال در حال تغییرند.
آیا من مقصرم؟
شما ممکن است خود را مقصر بدانید و از خود بپرسید آیا تقصیر من بوده؟ شما ممکن است بخواهید بدانید آیا شخص دیگری هم در خانواده مبتلا شده؟ اینکه در آینده چه می شود و یا اینکه چگونه می توان بهترین کمک را به بیمار کرد؟
آیا مشورت با یک گروه روانپزشکی لازم است؟
به منظور حفظ اسرار بیماران، خانواده های آنها اغلب خارج از این بحث ها نگه داشته می شده اند. این موضوع اکنون نباید مورد توجه قرار گیرد. در صورتی که شخص مبتلا به اسکیزوفرنی با خانواده اش زندگی می کند یا مورد حمایت آنان است، بایستی به آنان اجازه داد که به اطلاعاتی که باعث می شود که بصورت موثرتری از بیمار مراقبت کنند دسترسی داشته باشند. بنابراین حتی اگر مشکلاتی در این زمینه وجود دارد نباید مانع از اطلاع رسانی خانواده به تیم روانپزشکی در مورد خویشاوند بیمارشان شود. خانواده ها به کمک و اطلاعات زیادی نیاز دارند و تیم روانپزشکی نیاز دارد که به نگرانی های آنها گوش دهد. این اطلاعات می تواند شامل پیشنهاداتی در مورد داروها و عوارض آنها و همچنین کارهای کوچکی که می توانند به روند بهبود کمک کنند باشد.
گروهPrincess Royal Trust for carers و همچنین کالج سلطنتی روانپزشکی لیستی از سوالات مرود نیاز برای خانواده های بیماران را منتشر کرده است که به آنها در مورد آنچه که باید بدانند کمک می کند. همچنین گروههای داوطلبانه در رابطه با اسکیزوفرنی اطلاعات مفیدی را فراهم کرده اند.
چه می توانیم بکنیم؟
خانواده ها اغلب نیاز به راهنمایی دارند. شخصی مبتلا به اسکیزوفرنی به استرس بسیار حساس تر است. بنابراین بسیار مفید است که از بحث کردن با بیمار اجتناب کرده و محیط آرامی را برای او فراهم سازیم.
بستری شدن اجباری در بیمارستان
اشخاص مبتلا به اسکیزوفرنی ممکن است هموراه متوجه بیماری خود نباشند. آنها ممکن است هنگامی که بشدت به درمان نیاز دارند از آن اجتناب کنند. گروههای روانپزشکی اجازه دارند که بیمار را علی رغم میل خودش به بیمارستان منتقل کنند. این تنها در شرایطی است که شخص نیاز به مراقبت دارد و این موضوع را نمی پذیرد. و :
- سلامت او در خطر است
- خود را در معرض خطر قرار می دهد
- برای دیگران خطرناک است
برای چنین اتفاقی سه فرد متخصص باید با این موضوع موافق باشند. شامل:
- یک پزشک. معمولا یک پزشک عمومی که فرد را می شناسد.
- یک پزشک متخصص در زمینه سلامت روحی. معمولا یک روانپزشک.
- یک " مددکار اجتماعی "، با آموزشهای مخصوص در زمینه بهداشت روان
اگر شما تحت این قانون در بیمارستان بستری شده اید، می توانید به بستری شدن خود اعتراض کنید. در هنگام ورود به بیمارستان، چگونگی این کار باید به شما گفته شود.
برخی اعتقادات غلط
آیا اسکیزوفرنی نوع اختلال دو شخصیتی است؟
خیر. بسیاری از افراد اعتقاد دارند که شخص مبتلا به اسکیزوفرنی در برخی مواقع می تواند به صورت کاملا طبیعی و در برخی زمانها به صورت کاملا متفاوتی ظاهر شود. این موضوع قابل قبول نمی باشد. ما کلمه اسکیزوفرنی را به اشتباه در دو حالت مختلف استفاده می کنیم. گاهی اوقات منظور ما داشتن احساسات متناقض در مورد چیزی است. این تنها قسمتی از ذات بشر است. کلمه بهتر برای آن "دمدمی مزاج" است. گاهی منظور ما این است که برخورد شخص در زمانهای مختلف بسیار متفاوت است. که این موضوع نیز قسمتی از ذات بشر است.
آیا مبتلایان به اسکیزوفرنی خطرناکند؟
افراد مبتلا به اسکیزوفرنی به ندرت خطرناکند. بیشتر رفتار خشونت آمیز معمولا از داروهای خیابانی و الکل ناشی می شود که این موضوع در مورد افراد سالم نیز صادق است. گرچه احتمال رفتار خشونت آمیز در افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر است اما در مقایسه با اثرات داروهای خیابانی و الکل در جامعه بسیار کمتر است. در صورتی که ما موفق به متوقف کردن همه خشونتهای ناشی از اسکیزوفرنی شویم، تنها از یک درصد خشونتها در جامعه جلوگیری کرده ایم. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی بیشتر از آنکه بتوانند به دیگران آسیب برسانند، در معرض آسیب دیدن از جامعه هستند.
اسکیزوفرنی هرگز درمان نمی شود؟
1نفر از هر 5 نفر مبتلا به اسکیزوفرنی بطور کامل بهبود می یابد
